Osoby, które nie ukończyły 16. roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

W celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności należy we właściwym miejscowo powiatowym/miejskim zespole do spraw orzekania złożyć:

  • wniosek o wydanie orzeczenia;
  • dokumentację medyczną,  w tym zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko;
  • inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności.

Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności składa przedstawiciel ustawowy albo opiekun prawny. Należy pamiętać, że zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wydane dla potrzeb Zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, nie może być wydane wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku.

Postępowanie przed Zespołem orzekającym o niepełnosprawności jest podporządkowane przepisom kodeksu postępowania administracyjnego (w sprawach nie uregulowanych ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych), co oznacza m.in., że zespół orzekający ma obowiązek rozpatrzenia wniosku w terminie jednego miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych w terminie dwóch miesięcy.

Na posiedzenie składu orzekającego osoby orzekane lub rodzice z dziećmi orzekanymi są zapraszani z 7-dniowym wyprzedzeniem. Podczas posiedzenia, członkowie składu - powołani spośród specjalistów zatrudnionych w zespole orzekającym - ustalą zgodnie z przepisami prawa oraz standardami medycznymi zakres niepełnosprawności oraz stopień ograniczeń spowodowanych chorobą osoby. Postępowanie orzecznicze opiera się głównie na kryteriach medycznych, nacisk położony jest nie na przyczynę, lecz na skutki naruszenia sprawności organizmu dziecka.

Orzeczenie o niepełnosprawności zawiera:
1) oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;
2) datę wydania orzeczenia;
3) datę złożenia wniosku;
4) podstawę prawną wydania orzeczenia;
5) imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu oraz numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL);
6) numer dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka;
7) ustalenie lub odmowę ustalenia niepełnosprawności;
8) symbol przyczyny niepełnosprawności;
9) datę lub okres powstania niepełnosprawności;
10) okres, na jaki orzeczono niepełnosprawność;
11) wskazania;
12) uzasadnienie;
13) pouczenie o przysługującym odwołaniu;
14) podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz pozostałych członków tego składu.

Od orzeczenia powiatowego/miejskiego zespołu przysługuje odwołanie do wojewódzkiego zespołu w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem powiatowego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli powiatowy zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. W przypadku braku podstaw do zmiany orzeczenia w całości przesyła akta sprawy do wojewódzkiego zespołu.

Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. W przypadku braku podstaw do zmiany orzeczenia w całości przesyła akta sprawy do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.